Po Ugly Anuraga Kashyapa – jak naprowadza nas tytuł – nie należy oczekiwać przyjemnej opowieści. Brzydki to bowiem historia, w której wszystko jest odstręczające: bohaterowie, ich motywy, obraz świata.
A wiemy to od pierwszej sceny – gdy z kamerą chłodno obserwujemy kobietę o pustym, udręczonym spojrzeniu, sięgającą po pistolet i wkładającą go sobie do ust. Kobieta ostatecznie odłoży broń, jednak wydarzenia, które nastąpią, nie pozwolą widzowi na długo odczuć ulgi.
Nie, Shalini (Tejaswini Kolhapure) nie jest maltretowaną żoną. Przynajmniej fizycznie… Mąż Shoumik (Ronit Roy), wysoko postawiony oficer policji, traktuje ją zimno, apodyktycznie, prawie nie pozwala wychodzić z domu. Codzienność Shalini wypełniają więc oglądanie telewizji, nieznaczące telefoniczne pogawędki z przyjaciółką i ukradkowe picie. Niewiele uwagi poświęca córeczce z pierwszego małżeństwa, Kali. A były mąż Rahul (Rahul Bhat), aktor bez żadnej roli w dorobku, niezmiennie czekający na szansę przebicia w przemyśle, nie pali się do wypełniania ojcowskich obowiązków – nawet w tym minimalnym, orzeczonym przez sąd zakresie weekendowych spotkań.
W kluczowy dla zawiązania akcji dzień Rahul ma zajmować się córką. Przez większość czasu jednak ją ignoruje, załatwiając przez telefon swoje sprawy. A potem zostawia dziecko w samochodzie, gdy udaje się na spotkanie z mało znaczącym właścicielem jednoosobowej agencji castingowej Chaitanyą (Vineet Kumar Singh). Po jakimś czasie okazuje się, że małej nie ma w aucie…

Kino przyzwyczaiło nas do innych opowieści o zaginięciu dziecka. Zwykle oglądamy dramatyczne zmagania zespołu ludzi, który nie ustaje w wysiłkach, by doprowadzić do szczęśliwego rozstrzygnięcia. Śledczy podkreślają znaczenie pierwszej doby od zaginięcia, nie szczędzą wysiłków, pieczołowicie planują strategię, również w kontaktach z mediami, i wytyczają możliwe tropy. Pracują dzień i noc. Tego nie zobaczymy u Kashyapa. Policjanci (jako jeden z nich ceniony maracki aktor Girish Kulkarni) przyjmujący zgłoszenie od Rahula i Chatanyi w ogóle nie traktują ich poważnie, jakby mężczyźni całą sprawę sobie wymyślili, dopóki nie okazuje się, że zaginione dziecko to pasierbica ich szefa. Dowcipkują, zadają pozbawione znaczenia pytania, wdają się w bezsensowne szczegóły – jakby prowadzili niezobowiązującą towarzyską pogawędkę przy okazji kontroli drogowej. Lekceważą fakt, który nasuwa się jako ważny trop do natychmiastowego sprawdzenia.
Potem robi się tylko gorzej. Shoumik, zamiast zachować otwarty umysł, skupia się na osobistych demonach i chęci poniżenia Rahula, pokazania mu własnej wyższości i popisania się władzą. Policja działa chaotycznie, po omacku. Prowadzą rutynowe działania, nie badając dość wnikliwie tropów. Fiksują się głównie na sprawdzaniu Rahula i Chatanyi, na brutalnych i poniżających przesłuchaniach, które prowadzą donikąd. Nie ma tu błyskotliwych odpraw, koordynacji działań, punktu dowodzenia z wielką multimedialną ścianą danych i armii analityków. Są znużeni i znudzeni funkcjonariusze, nijaki posterunek, stosy papierów. Kwintesencją sposobu działania jest tu scena, gdy podsłuchujący telefony kluczowych dla sprawy osób odchodzą od stanowisk i wdają się w błahą pogawędkę. Tuż pod ich nosem toczy się ważna rozmowa, a oni akurat zajmują się czymś innym.
Gdy widzi się nieudolność śledczych, ma się ochotę krzyczeć z bezsilności. Dodatkowo przygnębia świadomość, że to, co pokazuje Kashyap, to ponury obraz rzeczywistości. Nie tylko w kwestii sposobu funkcjonowania policji – porażające są raporty aktywistów oraz statystyki dotyczące zaginięć dzieci .

Kashyap nie eksploruje tu ponurego przestępczego półświatka, nie prowadzi nas do slumsów. Główne postacie to nie margines społeczeństwa. Ale próżno tu szukać jasnych punktów czy nadziei. To, jak już wspominałam, odrażająco brzydki świat szemranych interesów, instynktów, egoistycznych potrzeb, charakterologicznych przepychanek, hipokryzji i instrumentalnego podejścia do ludzi. Nie ma tu ani jednej postaci, którą można polubić. A – poza zaginionym dzieckiem – nikogo, komu można by współczuć. Naturalistyczny sposób gry całego zespołu aktorskiego daje porażające wrażenie realizmu.
Mumbaj zaś nie jest pokazany od strony atrakcyjnych wizualnie turystycznych lokacji czy modnych osiedli i centów handlowych. To miasto, pod którego naskórkiem pulsują groza i brutalność, to mało przyjazny, niepokojący labirynt, który tak sugestywnie opisał w Maximum city Suketu Mehta.

Reżyser konsekwentnie buduje ten mroczny obraz przy wsparciu operatora Nikosa Andritsakisa (wcześniej pracował z Dibakarem Banerjeem) i hipnotycznej ostrej muzyki. Po raz kolejny pokazuje się też jako twórca autorskiego kina, który nie schlebia gustom masowej publiczności. Bo choć Ugly to kino gatunkowe, nie sięga do prostych klisz czy komercyjnych rozwiązań. Nie oglądamy tu topowych gwiazd (bo nawet Kulkarni znany jest raczej festiwalowej widowni). Nie mamy chwytliwego soundtracku (a przeciwnie, głośną, mroczną, pogłębiającą niepokój muzykę). Kashyap przewrotnie nawiązuje jednak do mainstreamu, pokazując gdzieś w tle, w telewizorach bohaterów, filmowe klipy z udziałem aspirujących gwiazdek – prymitywne, kiepsko zrealizowane, odczarowujące blichtr „fabryki snów”. Filmowy świat, z jakim stykają się bohaterowie, to nie świat bankietów czy okładek „Filmfare”.
Po rozczarowujących Gangach Wassepuru Kashyap zdecydowanie wrócił do formy.